Geschreven op 19 november 2025
Zo’n 3 jaar geleden werd een nieuwe stap gezet in sociaal Alkmaar: Halte Werk, WNK Personeelsdiensten en een onderdeel van de werkorganisatie BUCH gingen samen verder als Zaffier. Eén organisatie die inwoners in de regio ondersteunt bij werk, inkomen en inburgering.
Maar waar drie organisaties samenkomen, ontmoeten ook drie culturen elkaar. Zaffier stond voor een grote uitdaging: hoe smeden we van al die verschillende achtergronden, gewoontes en verhalen één nieuwe identiteit die wordt gedragen door iedereen?
Om daar vorm aan te geven, startte Zaffier met een traject voor cultuurontwikkeling in samenwerking met Combo Emonomy. Een origineel concept zorgt ervoor dat de cultuurtransformatie volledig wordt begeleid door eigen professionals. Door hen op te leiden op basis van de emonomy methodiek nodigen zij hun collega’s uit om de nieuwe organisatie zelf te gaan dragen.
We gingen in gesprek met vier professionals die vanaf het eerste uur betrokken zijn bij dit proces:
Zij vertellen over de uitdagingen en successen van dit inspirerende traject, waar dialoog, eigen regie én eerlijkheid het verschil maakt.
Van links naar rechts: Ron, Moira en Leonie
De fusie tussen de drie organisaties was een belangrijke politieke en maatschappelijke stap. We werkten al veel samen in de regio en hadden een helder gemeenschappelijk gedachtegoed ‘de inwoner centraal’. Maar regels en papieren rompslomp waren een obstakel. “Soms was het een soort goochelen met budgetten,” vertelt Leonie. “Dat beperkte de slagkracht en creativiteit van consulenten. We wilden juist ontschotten, over gemeentegrenzen heen samenwerken en echt doen wat nodig is voor de inwoner.”
Die gezamenlijke missie was dus helder. Maar een organisatorische verandering heeft veel invloed op mensen. Ron herinnert zich die eerste periode na de fusie goed: “Je kon aan collega’s zien waar ze vandaan kwamen. ‘Jij bent ex-BUCHer, jij bent ex-WNK’er.’ Dat werd ook zo genoemd.
De mensen die voorheen van een andere organisatie waren nu ineens je collega in je een nieuwe gezamenlijke organisatie. Er bestonden veel oordelen en vooroordelen over elkaar. Door deze voorgeschiedenis, zat er ook oude pijn. Het was van belang om hier ruimte aan te geven, zodat we samen konden bouwen aan het Zaffier-DNA, met ruimte voor de verhalen en trots die leeft in iedere professional.’’
“Zaffier staat voor eigen regie, maatwerk leveren en doen wat nodig is,” vertelt Leonie. Dat staat omschreven in ons merkkompas. “Frans Coenen van Combo Emonomy begreep onze missie zo goed, dat hij onze zinnen zelfs kon afmaken. Zijn visie en de emonomy principes – zelf de verandering zijn, doorvoelen en doorleven – sluiten volledig aan.
Ook Ron zag herkenning: “Frans vertelde over trajecten in andere organisaties met een vergelijkbare aanpak. Dat gaf vertrouwen. Het ging niet om een kant-en-klaar programma of een externe training, maar om iets wat van binnenuit groeit. Oude pijnpunten durven benoemen, samen onderzoeken wat beter kan, dat vraagt lef. Combo Emonomy is een partner die dat op een prettige manier kan begeleiden.”
‘’We besloten bovendien om eigen medewerkers op te leiden tot gespreksleiders. Zo blijft de verandering van onszelf,” zegt Ron. ‘’Combo Emonomy maakt zichzelf als advies- en opleidingsbureau haast misbaar. Dat is moedig. Daar zijn we dankbaar voor, want het stelt ons in staat te bouwen aan iets wat blijvend is.’’
De dialoogsessies bij Zaffier werden begeleid door tien eigen professionals; medewerkers die speciaal zijn opgeleid om deze gesprekken in goede banen te leiden.
“Voordat je gespreksleider wordt, ga je eerst aan de slag met je eigen fundament,” vertelt Moira, een van de gespreksleiders. “Mijn ontwikkeluitdaging is oordeelloos luisteren. Tijdens de gesprekken hoor je veel van collega’s, ze delen kwetsbaarheden, irritaties of persoonlijke verhalen. Het vraagt zorgvuldigheid om een veilige sfeer te creëren waarin iedereen zich gehoord voelt.”
De trainingen werden verzorgd door Pieter Calis. ‘’Je leert naar jezelf kijken,” zegt hij. “Jij bént de cultuur. Dat besef is de basis voor verandering. Dat is een van de uitgangspunten van de emonomy methodiek. Aan de hand daarvan hebben we geoefend met concrete handvaten voor het goed begeleiden van de dialoogsessies.
Het is belangrijk om te beseffen dat je niet verantwoordelijk bent voor de inhoud van de gesprekken, maar wel voor het sturen van het proces. Doorvragen, een open blik en de bewustwording dat jij jezelf als mens meeneemt en daarmee een veilige en uitnodigende omgeving creëert. Waardoor collega’s zich echt durven uitspreken en met elkaar het gesprek gaan.’’
“Het was heel waardevol om tijdens intervisie te kunnen sparren met andere gespreksleiders,” zegt Moira. “Na een lastige sessie konden we ervaringen delen. Dat hielp enorm. Want voor een groep eigen collega’s staan, zeker als er gevoelige onderwerpen worden aangesneden, vraagt echt iets van je.”
‘’Ook vonden er individuele coachgesprekken plaats’’, vertelt Pieter. ‘’Momenten om te reflecteren op de ontwikkeldoelen van iedere gespreksleider. Ik ben bovenal heel trots om te zien hoe iedereen gegroeid is in zijn of haar rol.’’
‘’De aanpak werkte: inmiddels heeft maar liefst 82% van alle Zaffier-medewerkers deelgenomen aan een dialoogsessie,’’ vertelt Ron. ‘’Of je schuldhulpverlener, manager, productiemedewerker, re-integratieconsulent bent; deze sessies waren er voor iedereen. Tijdens deze bijeenkomsten gingen collega’s van verschillende afdelingen met elkaar in gesprek over wat Zaffier voor hen betekent, waar ze trots op zijn en wat ze willen meenemen. Juist die mix is heel essentieel geweest. Je komt herkenbare zaken tegen of je leert van andere werkwijze bij andere afdelingen.’’
“De kracht van deze aanpak zit in het luisteren,” vertelt Leonie. “Door echt tijd te nemen voor elkaars verhalen ontstaat begrip. En dat begrip is de basis voor samenwerking.
De dialoogsessies hebben gezorgd voor inzicht en herkenning. Sommige zaken spelen ook op andere afdelingen. Ook was het een moment om een spiegel voor te houden. “Soms gaat dat over iets simpels als een ICT-systeem dat niet goed werkt of een deur die niet sluit. Dan stellen we herhaaldelijk de vraag: wat heb jij eraan gedaan?’’, vertelt Leonie. ‘’Eigenaarschap begint bij jezelf. Je bent zelf onderdeel van de verandering. Vanuit dit besef, kwamen medewerkers ook tot actie.’’
De dialoogsessies zijn vertaald in het ontwikkelverhaal van Zaffier. In dit verhaal zijn de belangrijkste thema’s van de organisatie en het merkkompas geduid en beschreven; waar staan we nu als organisatie, wat is ons verlangen, wat hebben we te doen om onze missie en visie waar te maken. Professionals en teams zijn aan de slag gegaan om de thema’s te vertalen naar een aanpak binnen hun eigen organisatieonderdeel of werk.
“Met dit programma willen we een growth mindset stimuleren,” legt Ron uit. “Denken vanuit mogelijkheden in plaats van controle. Leiderschap is iets wat je doet, elke dag opnieuw, in hoe je met elkaar en met inwoners omgaat.”
Ron vertelt enthousiast over de hoge instroom van nieuwe collega’s: ‘’Onze missie en visie worden helder gecommuniceerd en onze cultuur is voelbaar. Het is mooi om te merken dat mensen er heel bewust voor kiezen om bij Zaffier te werken. Tijdens sollicitatiegesprekken gaan de vragen dan ook verder dan alleen functie-inhoud. We kijken naar wie iemand is en of diegene zich herkent in onze waarden: eigenaarschap, vertrouwen en samenwerken vanuit gelijkwaardigheid.’’
“De combinatie van de oude garde en nieuwe collega’s is ontzettend waardevol,” zegt Moira. “We hebben het echt goed met elkaar.”
Zaffier heeft ook een kanteling gemaakt in de invulling van haar professionele rol. Waarbij voorheen de nadruk vaak nog lag op de uitvoering van regelingen, is de werkwijze en rol pro-actiever en integraler geworden.
“We zijn geen sociale dienst of sociale werkvoorziening meer in de klassieke zin,” vertelt Ron. “We durven onszelf te laten zien als partner.’’
“Ja, we zijn een partner voor bestaanszekerheid,’’ vult Leonie aan. ‘’Als een inwoner niet bij het juiste loket zit, dan zoeken we samen de juiste plek. Het draait om doen wat nodig is, en mensen écht duurzaam verder helpen. We zijn innovatief. In beschut werk bijvoorbeeld, daar ontstaan nieuwe mogelijkheden. Zaffier ontwikkelt steeds meer leer-werktrajecten, onder andere in de logistiek en ICT, juist in sectoren waar grote tekorten zijn.’’
“Omdat we elkaar intern beter kennen, vinden we elkaar sneller en komen we tot een gezamenlijk antwoord. Dat merkt de inwoner direct: de lijnen zijn korter en de oplossingen persoonlijker,” vertelt Moira.
De dialoogsessies, het merkkompas en de emonomy methodiek zijn inmiddels een vast onderdeel van hoe Zaffier werkt en leert.
Die manier van werken werpt zijn vruchten af. De sfeer binnen de organisatie is opener geworden; collega’s weten elkaar sneller te vinden, ook over afdelingen heen. Er wordt meer eigenaarschap genomen, en medewerkers ervaren dat hun stem ertoe doet. Ook de kwaliteit van de dienstverlening groeit mee. Inwoners merken dat Zaffier persoonlijker, wendbaarder en mensgerichter werkt.
En dat proces is nooit af, benadrukt Leonie: “Cultuurontwikkeling is iets waar je elke dag samen aan bouwt. Daarin maakt ieder individu het verschil, het komt van binnenuit. Ontwikkelen als mens geeft zoveel energie.’’
Staan jullie voor een uitdaging, willen jullie de samenwerking versterken of eigenaarschap activeren? Onze aanpak laat cultuurtransformatie van binnenuit groeien. Neem contact op en ontdek wat we voor jullie kunnen betekenen.
Tijdens de inspiratiesessie Eigen(wijs)heid delen Arjen Mol en Frans Coenen hun grenzeloze visie op de mogelijkheden van mensen, ondernemen en maatschappelijke innovatie. Nieuwsgierig geworden? Bekijk hier de opname!
Op 2 oktober wat het zover! Ons feest waar we zo ontzettend naar uitkeken. Wat was het geweldig! Samen met 147 feestgangers hebben we mogen ervaren dat emonomy leeft!
