Werken vanuit wat de inwoner nodig heeft. Dat is het doel van elke organisatie en elke professional in het sociaal domein. Daarom staat integraal werken ook hoog op de agenda van veel organisaties.
Toch blijkt integraal werken een lastige opgave. Want als we naar de praktijk van alledag kijken, dan zien we juist veel professionals die niet met elkaar samenwerken, maar langs elkaar heen. Ook zien we vaak oplossingen en interventies met weinig effect en resultaat voor de inwoner. Maar ook veel inwoners die zich niet gezien en niet geholpen voelen.
Waarom is integraal werken dan zo lastig? Hoe kun je er handen en voeten aan geven? Daarover gaat dit artikel en we nemen je mee in een praktijkvoorbeeld laat zien hoe het kán.
In dit artikel:
- Onze visie op integraal werken
- Waar kun je integraal werken toepassen?
- Waarom is integraal werken in de praktijk vaak moeilijk?
- Integraal werken in de praktijk
- De resultaten van integraal werken
Onze visie op integraal werken?
Elke inwoner is een ander mens, met een andere vraag en met andere behoeften en uitdagingen. Hoe zorg je met elkaar dat elke inwoner, vanuit zijn of haar eigenheid, echt verder wordt geholpen? Niet voor de inwoner, maar mét de inwoner; vanuit diens eigen regie en eigenheid. Dit is het fundamentele vertrekpunt in onze visie op integraal werken.
Vanuit deze bril kijken en samenwerken met inwoners. Dat doe je als professional meestal niet alleen. Er zijn ook bijna altijd andere professionals bij betrokken, met een andere rol; de jobcoach, de werkcoach, de inkomensconsulent, de werkbegeleider, de beleidsadviseur, de zorgbegeleider, of de schulphulpverlener. Allemaal collega’s en afdelingen die uitvoering geven aan andere onderdelen van het traject. De centrale vraag vanuit integraal werken hierbij is: is er samenhang en effectiviteit in de aanpak, vanuit het perspectief van de inwoner? Deze vraag vormt de gezamenlijke opdracht van professionals en organisaties.
Waar kun je integraal werken toepassen?
Integraal werken is niet alleen in het sociaal domein aan de orde, maar komt ook voor in andere vakgebieden. Denk aan de zorg en de GGZ; waar een cliënt met een psychiatrische aandoening graag weer thuis wil wonen. Hier moeten de huisarts, de familie, de psychiater en het wijkteam elkaar vinden in een passende aanpak.
Of in het onderwijs; waar voor een leerling met veel uitval en ‘gedragsproblemen’, een aanpak moet worden gevonden. Het is dan aan de mentor, de ouders, de IB’er en de leerplichtambtenaar, om vanuit de jongere tot een ontwikkelperspectief te komen.
Waarom is integraal werken in de praktijk vaak moeilijk?
Integraal werken klinkt vanzelfsprekend en logisch. Want wie is er nu niet voor integraal werken? En als we er allemaal voor zijn, dan gaan we het toch gewoon doen. Veel organisaties roepen ook dat zij integraal werken. Maar als je iets dieper ‘onder de motorkap’ van de organisatie kijkt, is integraal werken vaak een papieren tijger. De praktijk is weerbarstig.
En dat heeft een paar redenen:
1. Organisaties hebben een sterke neiging om niet vanuit de individuele inwoner te denken en werken, maar vanuit de eigen organisatie.
Veel organisaties denken en werken institutioneel en aanbodgericht; centraal staat het eigen voorzieningenaanbod, de eigen procedures, werkwijzen en logica. In plaats van dat de vraag, de behoefte en de dynamiek van de inwoner centraal staat (individueel en vraaggericht);
2. Elke professional kijkt en werkt vanuit zijn eigen bril.
In deze bril hanteert de professional een bepaalde visie en zienswijze op de inwoner. Maar ook een eigen focus, gezien het vakgebied van de professional in het traject. Bijvoorbeeld: diagnose/assessment, bemiddeling naar werk, behandeling, of woonbegeleiding. Daardoor ziet elke professional ook vaak wat anders en vindt hij andere dingen belangrijk, dan zijn collega. En hoe meer professionals er betrokken zijn, hoe meer visies.
3. Professionals zijn vaak in hun eigen vakgerichte ‘hokje’ georganiseerd.
Bijvoorbeeld in een team Inkomen, Jeugd, WMO, Bemiddeling en Acquisitie, Ontwikkeling en Begeleiding. Deze ‘hokjes’ creëren hun eigen werkwijzen en dynamiek, vaak los van andere betrokkenen én het grotere geheel.
Integraal werken in de praktijk
Samen met Laborijn bouwen wij al een tijd aan een onderscheidende aanpak in de Achterhoek. Laborijn is een uitvoeringsorganisatie van de participatiewet en de Wsw voor meerdere gemeenten in het oosten van Nederland. Een organisatie die het lef heeft om echt vanuit inwoners te (leren) werken.
De visie van Laborijn om integraal te gaan werken, is het resultaat van een ontwikkelreis met 148 professionals in de organisatie. Met elkaar ontstond er een gezamenlijk beeld en een ambitie; samen nog meer waarde creëren voor én met onze inwoners. Deze ambitie heeft geresulteerd in een programma om methodisch en integraal te gaan werken. De visie van Laborijn en de principes en methodiek van emonomy zijn hierin leidend geweest.
Integrale tafels
Centraal in de aanpak staan integrale tafels. Integrale tafels zijn een concrete werkvorm om maandelijks met elkaar in gesprek te gaan op basis van actuele, vaak uitdagende, casuïstiek. Met een groep van maximaal tien professionals. Ieder vertegenwoordigt een ander vakmanschap binnen Laborijn.
De tafels werden in aanvang begeleid door een trainer van Combo, op basis van heldere stappen en een heldere gespreksstructuur. Inmiddels doen Laborijners dit zelf.
Naast het bespreken van casuïstiek wordt stilgestaan bij de eigen rol en bij de persoonlijke ontwikkeling van professionals. Want het is belangrijk dat je fouten durft maken, kwetsbaar durft zijn, je verantwoordelijkheid neemt en elkaar ook aan leert spreken. Zo creëren we een sterk team en werken we aan de gewenste bedrijfscultuur van Laborijn. Maar leren mensen nog weer meer van hun werk en organisatie houden.
De resultaten van integraal werken
Integraal werken zorgt voor een positief effect voor de inwoner én voor de organisatie. Naar aanleiding van de evaluatie bij Laborijn kunnen we zeggen dat:
- Integraal werken leidt tot dienstverlening die beter is afgestemd op behoeften van de inwoner;
- Integraal werken haalt het beste naar boven in de professional als het gaat om de onderlinge samenwerking;
- Integraal werken zorgt er voor dat beleid en uitvoering beter worden verbonden;
- Integraal zorgt voor het ontschotten van de verschillende afdelingen.
- Integraal werken heeft een enthousiasmerend effect op de organisatiecultuur binnen Laborijn.
Ook aan de slag met integraal werken?
Combo Emonomy creëert op maat gemaakte programma’s, samen met jouw organisatie. Neem contact met ons op.
